13 Ocak 2025’te Birleşik Krallık hükümeti, ekonomik büyümeyi desteklemek, kamu hizmetlerini iyileştirmek ve bireyler için daha fazla fırsat yaratmak amacıyla Yapay Zekâ Fırsatları Eylem Planını duyurdu. Plandaki 50 önerinin tamamı hükümet tarafından kabul edildi ve önümüzdeki yıl içinde hemen uygulanmaya başlanacak. Yapay zekâ devriminde yalnızca yer almakla kalmayıp, özellikle güvenlik ve düzenleme konularında lider bir rol üstlenmek hedefleniyor.
Eylem planı üç ana başlıkta ele alınıyor:
Yapay zekâ için altyapının oluşturulması,
Yapay zekânın hayatı dönüştürmek için benimsenmesi,
Yerli yapay zekâ teknolojileriyle geleceğin güvence altına alınması.
Bu başlıkların merkezinde, yapay zekâ altyapısının güçlendirilmesi, yetenek havuzunun genişletilmesi ve düzenleyici çerçevelerin geliştirilmesi yer alıyor. Bu adımlar, Birleşik Krallık’ın yapay zekâ inovasyonu ve güvenliği alanında küresel lider olma hedefiyle örtüşüyor.
Fikri Mülkiyet ve Yapay Zekâ Düzenlemeleri
Eylem planının belirlediği en önemli zorluklardan biri, yapay zekâ geliştirme süreci ile fikri mülkiyet (IP) hakları arasındaki kesişim noktalarıdır. Özellikle yapay zekâ modellerinin eğitimi için gerekli veri kümelerine erişim konusu, büyük bir tartışma alanı oluşturuyor.
Hükümet, Birleşik Krallık’ın metin ve veri madenciliği rejimini rekabetçi kalacak şekilde reforme etme ihtiyacını vurguluyor. Mevcut telif hakkı yasalarındaki belirsizlikler, inovasyonun önünde büyük bir engel teşkil ediyor. Yapay zekâ modellerinin eğitimi sırasında telif hakkına sahip içeriklerin kullanımı, özellikle de lisanslama süreçleri, teknoloji şirketleri için karmaşık bir konu olmaya devam ediyor.
Mevcut Durum ve Önerilen Değişiklikler:
Birleşik Krallık’taki mevcut telif hakkı yasaları, yapay zekâ firmalarının geniş ölçekli veri kümelerini kullanmasını zorlaştırıyor.
Yapay zekâ şirketleri, eğitilecek içerik için çok sayıda hak sahibinden ayrı ayrı lisans almak zorunda kalıyor.
Eylem planı, içerik üreticilerinin haklarını koruyacak ve yapay zekâ geliştiricilerine veri erişimi sağlayacak dengeli bir yaklaşımın benimsenmesi gerektiğini öneriyor.
Hükümet, Aralık 2024’te fikri mülkiyet reformuyla ilgili istişare süreci başlattı. Önerilen değişiklikler arasında telif hakkı yasalarındaki veri madenciliği istisnalarının genişletilmesi ve böylece yapay zekâ eğitimi için daha fazla veriye erişim sağlanması yer alıyor. Ancak, içerik üreticileri eserleri üzerinde kontrol ve tazminat hakkını korumak isterken, yapay zekâ geliştiricileri de büyük ölçekli veri erişimi için uygun bir lisans modeli oluşturulmasını talep ediyor.
Düzenleyici Çerçeve ve Güvenli Yapay Zekâ Kullanımı
Birleşik Krallık’ın yapay zekâ düzenlemelerine yaklaşımı esnek ve merkezi olmayan bir model üzerine kurulu. Finansal Davranış Otoritesi (FCA) ve Bilgi Komiserliği Ofisi (ICO) gibi mevcut düzenleyici kurumlar, kendi sektörlerine özel olarak yapay zekâ uygulamalarına yönelik mevcut yasaları uyguluyor. Bu model, Avrupa Birliği’nin daha katı ve ayrıntılı düzenlemeler içeren yaklaşımından farklılık gösteriyor.
Ana Hedefler:
Orantılı, risk temelli bir düzenleme çerçevesinin benimsenmesi,
Yapay zekâ geliştirme süreçlerinin güvenli, adil ve şeffaf olmasını sağlamak,
İnovasyonu engellemeden etik yapay zekâ kullanımını teşvik etmek.
Ancak hükümet, yapay zekâ kullanımının giderek yaygınlaştığı sağlık sektörü gibi alanlarda daha açık kuralların gerekli olduğunu kabul ediyor. Bu nedenle, yapay zekâya özgü yeni yasalar oluşturma konusunda paydaşlar ve düzenleyicilerle iş birliği yapmayı planlıyor.
Veri Erişimi ve Yapay Zekâ Geliştirmede Fikri Mülkiyet Hakları
Eylem planı, yüksek etkili kamu ve özel sektör veri kümelerine erişimin kolaylaştırılmasını vurguluyor. Veri paylaşımını teşvik etmek için, açık bankacılık girişimlerine benzer "akıllı veri" programlarının oluşturulması gündemde. Ancak, bu süreçte fikri mülkiyet haklarıyla ilgili belirsizlikler önemli bir engel teşkil ediyor.
Ana Sorunlar ve Olası Çözümler:
Veri erişimini kolaylaştırma: Yapay zekâ modellerinin eğitimi için kamu ve özel sektörden daha fazla veriye erişim sağlanmalı.
Telif hakkı sorunlarının çözümü: Geliştiriciler, yasal risklerden kaçınmak için daha açık ve erişilebilir bir telif hakkı çerçevesine ihtiyaç duyuyor.
Denge sağlama: İçerik sahiplerinin haklarını koruyarak, yapay zekâ inovasyonunu destekleyecek bir sistem geliştirmek gerekiyor.
Gelişen yapay zekâ teknolojileri, çok daha büyük ve çeşitli veri kümelerine erişim ihtiyacını artırıyor. Ancak bu verilerin telif hakkı ve sahiplik hakları açısından doğru şekilde düzenlenmesi gerekiyor.
Birleşik Krallık’ın Yapay Zekâ Eylem Planı, inovasyonu teşvik ederken fikri mülkiyet haklarının korunmasını da göz önünde bulunduruyor. Hükümet, içerik üreticileri ile yapay zekâ geliştiricileri arasında bir denge kurarak, sürdürülebilir büyümeyi sağlamayı hedefliyor.
Önümüzdeki yıl, fikri mülkiyet reformu ve yapay zekâ düzenlemeleri konusunda kritik adımların atılacağı bir dönem olacak. Birleşik Krallık, bu süreci başarıyla yöneterek yapay zekâ geliştirme ve düzenleme alanında küresel bir lider olmayı amaçlıyor.
UK Gıvernment Copyright and AI: Consultationhttps://www.gov.uk/government/consultations/copyright-and-artificial-intelligence/copyright-and-artificial-intelligence
Comments